Siatkówka stanowi najważniejszą część oka, która wpływa na możliwość widzenia. Składa się z dziesięciu warstw tkanki, o grubości 0,25 – 0,4 mm. Znajdują się w niej receptory odbierające bodźce świetlne i fotoreceptory. Pozwala to na przesyłanie drogą nerwową impulsów do mózgu, gdzie z kolei dochodzi do powstawania obrazu, czyli tego, co widzimy. To właśnie na siatkówce skupiają się promienie świetlne, które przedostając się do oka, przechodzą przez rogówkę, soczewkę i ciało szkliste.

Czym jest odklejenie siatkówki? 

Odklejenie siatkówki (a właściwie jej odwarstwienie lub rozwarstwienie) to schorzenie oka, w którego trakcie siatkówka jest rozrywana lub odklejana od znajdującej się pod nią naczyniówki. W konsekwencji może prowadzić do upośledzenia widzenia, a nawet całkowitej utraty wzroku. Na schorzenie to narażone są osoby cierpiące na krótkowzroczność i chorujący na cukrzycę oraz atopowe zapalenie skóry. Odwarstwienie siatkówki jest tak naprawdę prawdopodobne u wszystkich, a w szczególności u kobiet po 50. roku życia. Wraz z upływającymi latami zmianie ulega struktura siatkówki, a także ciała szklistego – galaretowatej substancji, która wypełnia wnętrze oka. Po 50. roku życia ciało szkliste nie jest już połączone z siatkówką. Jeśli w wyniku łączenia go włókna są wystarczająco elastyczne, powodują ciągnięcie i oderwanie siatkówki od naczyniówki.

Odwarstwienie siatkówki występuje na skutek oddzielenia się jej od błony naczyniowej. Samo rozwarstwienie odnotowuje się na poziomie jednej z warstw siatkówki, którą stanowi nabłonek barwnikowy. Nie jest on odpowiedzialny za sam proces widzenia, ale spełnia szereg innych funkcji – m.in. udział w procesach naprawy komórek. Oddzielenie siatkówki od błony naczyniowej to nic innego, jak pozbawienie jej tlenu i substancji odżywczych, przez co nie może właściwie funkcjonować.

Odklejenie siatkówki – objawy

Powód do niepokoju powinny stanowić błyski pojawiające się przed oczami w ciągu dnia i w nocy. Objawem są także przesuwające się nieustannie w polu widzenia „czarne muszki” oraz zaburzenia widzenia. W takim przypadku trzeba jak najszybciej skontaktować się z okulistą. Schorzenie to jest o tyle niebezpieczne, że objawy odwarstwienia siatkówki mogą być praktycznie niezauważalne. Choroba zwykle ma przebieg bezobjawowy i bezbolesny. Często wykrywana jest po wielu latach, ponieważ wcześniejsze objawy są lekceważone.

Objawy odklejenia siatkówki dzielą się na przedmiotowe i podmiotowe. Wśród pierwszych wyróżnia się m.in. niskie ciśnienie wewnątrzgałkowe, w wyniku hipotonii gałki ocznej, przedarcie siatkówki oraz pojawienie się na powierzchni pęcherza czerwonego otworu oraz obecność w ciele szklistym rozproszonych barwników. Do objawów podmiotowych zalicza się natomiast poruszanie się w trakcie ruchów oka obiektów rzucających cień na siatkówkę i przypominających wyglądem pajęczynki. Wśród takich objawów znajduje się również obniżona ostrość wzroku i ubytki w polu widzenia.

Odklejenie siatkówki przyczyny 

Przyczyn, które powodują odklejenie się siatkówki, jest wiele. Prowadzą do powstawania zmian w różnych mechanizmach, w zależności od typu. Do przedarciowego odklejenia siatkówki w oku dochodzi na skutek wystąpienia otworów, przez które przedostaje się płyn i dochodzi do odwarstwienia. Zwykle występuje u pacjentów z krótkowzrocznością, bezsoczewkowością, w retinopatii wcześniaków, zapaleniach struktur oka. Odklejenie siatkówki oka występuje także na skutek urazów i u osób z zaburzeniami genetycznymi.

Przyczyna odwarstwienia siatkówki może obejmować także trakcyjny rodzaj, w którego trakcie powstają błony lub pasma włókniste w ciele szklistym. Kurczą się one, równocześnie pociągając siatkówkę. Takie zjawisko zachodzi u pacjentów z rozwijającą się retinopatią cukrzycową, z ciałem obcym w oku oraz w retinopatii wcześniaków. W przypadku wysiękowego odklejenia się siatkówki oraz odklejenia rogówki oka, schorzenie rozwija się na skutek uszkodzenia naczyń lub komórek nabłonka barwnikowego i gromadzenia się płynu. Spowodowane jest to zmianami zapalnymi, w chorobach wrodzonych lub po operacji.

Odklejenie siatkówki – leczenie

Leczenie odklejenia siatkówki opiera się na ponownym przyłączeniu zmysłowych warstw siatkówki do nabłonka barwnikowego. Podstawowy sposób obejmuje laseroterapię i zabieg. Operacja odklejenia siatkówki jest wykonywana przez okulistę w przypadku otworopochodnego schorzenia. Odgrywa także rolę profilaktyczną w powstawaniu nowych zmian. W przypadku odwarstwienia się trakcyjnego stosuje się natomiast witrektomię. Opiera się na chirurgicznym usunięciu ciała szklistego razem z błonami. Następnie gałka oczna jest wypełniana specjalną substancją.

Jeśli natomiast wystąpiło tylko przedarcie, bez odwarstwienia, wystarczy zabieg ambulatoryjny z użyciem lasera lub krioterapii. Promieniowanie wytwarzane przez laser lub strumień ciekłego azotu powoduje, że w okolicy rozdarcia tworzy się niewielka blizna, która utrzymuje siatkówkę i zapobiega jej odwarstwieniu.

Jeśli w trakcie operacji umieszczono w oku pęcherzyk gazu, to w trakcie rekonwalescencji trzeba przestrzegać postępowania pooperacyjnego, które zaleci specjalista. Przez kilka dni zaleca się utrzymywanie głowy w określonej pozycji tak, aby pęcherzyk naciskał na właściwą część siatkówki. Podczas tego czasu w polu widzenia można zauważyć czarną plamę. Trzeba również unikać ruchów, które mogą powodować wstrząs dla oka, a także czytania i patrzenia przez okno w trakcie jazdy samochodem lub koleją. Do chwili, aż gaz zostanie wchłonięty, niewskazana jest również podróż samolotem. Zanim siatkówka wygoi się, zabroniony jest wszelki wysiłek fizyczny, schylanie się, podnoszenie ciężkich przedmiotów i uprawianie sportu. Można oglądać telewizję, jeśli wyraża na to zgodę lekarz. Zaleca się także stosowanie przepisanych przez specjalistę kropli do oczu i środków przeciwbólowych.

Odklejenie siatkówki można całkowicie wyleczyć tylko w przypadku szybkiej interwencji. Zwykle jednak dochodzi do pogorszenia się jakości wzroku względem stanu sprzed rozpoczęcia się choroby.